19 lutego
Car MIKOŁAJ I, o. STEFAN BRZOZOWSKI OFMRef i PROWINCJAŁ BAZYLIANÓW, czyli o OBRAZIE św. JOZAFATA z KRAKOWSKIEGO KLASZTORU REFORMATÓW…
W czasach, gdy o. Stefan (z chrztu Antoni) Brzozowski był definitorem PROWINCJI MAŁOPOLSKIEJ i jednocześnie gwardianem w Chełmie, car Mikołaj I, pragnąc w łatwy sposób pociągnąć duchowieństwo unickie do zerwania z Kościołem rzymsko-katolickim, kazał zmienić teksty ksiąg liturgicznych i mszału, upodobniając je do ksiąg i mszałów dyzunitów (prawosławnych). Reformę tę wielu przyjęło z zadowoleniem, lecz było również i dużo takich, którzy stanowczo sprzeciwili się odprawianiu Mszy św. z reformowanego mszału. Do tych przeciwników należał też Prowincjał OO. Bazylianów w Chełmie o. Michał Dąbrowski. W roku 1843 przybyło ze Mszą św. na odpust do klasztoru OO. Reformatów w Chełmie wielu księży unitów, między którymi byli również podejrzani co do wiary jako że w liturgii posługiwali się reformowanymi mszałami. Tych ostatnich ojcowie Stefan i Michał nie dopuścili do ołtarza. Poczuwszy się wielce obrażeni, wysłali do cara zażalenie na ojców Brzozowskiego i Dąbrowskiego, skarżąc się na wyrządzoną im krzywdę. To stało się pretekstem dla schizmatyckiego władcy, aby obydwu ojców jako nieprzyjaciół reżimu, zakutych w kajdany, zesłać w puste i mroźne okolice Sybiru. Ostrzeżeni jednak na czas przez pobożnych unitów o grożącym im niebezpieczeństwie, wyjechali bez zwłoki za granicę: o. Michał do Rzymu a o. Stefan na Śląsk Pruski…
Tak czytamy w życiorysie o. Stefana, propagatora trzeźwości wśród ludu śląskiego, sporządzonym i zapisanym w KRONICE KONWENTU KRAKOWSKIEGO po jego śmierci, która zabrała go spośród żyjących 10 lutego 1890 r. Natomiast z akt urzędowych o. Pawła Jędrzejewicza, PROWINCJAŁA MAŁOPOLSKIEGO w latach 1842-45 dowiadujemy się, że o. Brzozowski opuścił Chełm 19 lutego 1843 roku (dokładnie 180 lat temu…). Tam też nieco inaczej przedstawione są przyczyny tej ucieczki i związane z nią okoliczności… Ale o tym przy innej okazji…
Natomiast o. Michał (z chrztu Maksymilian) Dąbrowski, ur. 10 sierpnia 1807 r. w Sabniach na Podlasiu, zakonnik bazyliański od r. 1827, wyświęcony na kapłana 21 grudnia 1830, wybrany prowincjałem w 1839 i pełniący ten urząd do roku 1841, kiedy to władze rządowe zażądały od biskupa unickiego usunięcia go a „przywrócenia bardziej lojalnego ks. Billewicza” oraz osadzenia w klasztorze lubelskim (z którego zresztą uciekł), zbiegł najpierw do Prus, potem do Francji; w roku 1846 dołączył do o. Brzozowskiego i mieszkał z nim na Górze św. Anny, a dopiero później, w r. 1847, wyjechał do Rzymu, w towarzystwie sekretarza PROWINCJI BAZYLIAŃSKIEJ, o. Nikanora Krajewskiego. Tam został mianowany głównym postulatorem procesu kanonizacyjnego bł. Jozafata Kuncewicza, biskupa unickiego i męczennika. Uroczystość kanonizacyjna miała miejsce w Rzymie 29 czerwca 1867 r. Podczas niej Postulator ofiarował Ojcu Świętemu Piusowi IX dużą ozdobną świecę, którą ten z kolei podarował miejscowemu Kolegium Polskiemu. Życzeniem papieża było, aby świecę tę (nazywaną dziś ŚWIECĄ NIEPODLEGŁOŚCI lub też ŚWIECĄ PIUSOWĄ) przekazać kiedyś do wolnej Warszawy, co też nastąpiło 11 stycznia 1920 r. w archikatedrze warszawskiej…
Zapewne zaś „po starej przyjaźni” z o. Stefanem trafił do krakowskiej świątyni OO. Reformatów, gdzie tenże mieszkał po wygnaniu go ze Śląska, obraz św. Jozafata. Napis na odwrocie, niezbyt wiernie skopiowany i umieszczony poniżej wyobrażenia Świętego, informuje, że: Obraz ten S. Jozafata męczennika, w Lutym 1874 r. poświęcony przez Piusa IX, w 28 roku Pontyfikatu Jego, X. Michał Dąbrowski Z.S.B.W. [Zakonu Świętego Bazylego Wielkiego] Prowincyał Prowincyi Polskiej, Sprawy Kanonizacyjnej B. Jozafata Jeneralny Postulator Przeznacza do Kościoła X.X. Reformatów w Krakowie. Rzym, dnia 6 Kwietnia 1874 r. Dziś obraz zawieszony jest (niezbyt, niestety, zgodnie z wolą ofiarodawcy) na korytarzu klasztornym, naprzeciw wejścia na chór organowy. Zdobi go także maleńkimi literami sporządzony napis:
Ruś mnie na świat zrodziła Litwa wychowała
u Połocku Mytrę dała w Witepsku Krwią zlała [Mitrę, Witebsku…]
w Wielkim Xięstwie Litewskim leżę pogrzebiony
Od Urbana VIII ubłogosławiony
Od Piusa IX Kanonizowany dnia 29 Czerwca 1867.
