7 maja

Biografia o. STANISŁAWA KLECZEWSKIEGO, jednego z najwybitniejszych POLSKICH REFORMATÓW - zmiany i uzupełnienia w oparciu o dokumenty z archiwów kijowskich…

Przytaczam wpierw życiorys zaczerpnięty z książki „Dawne ortografie, gramatyki i podręczniki języka polskiego”, Seria B, 2018.

Stanisław Dominik Kleczewski urodził się 1 października 1714 roku w Krakowie w rodzinie mieszczańskiej, jako syn Stanisława i Teresy. Edukację rozpoczął prawdopodobnie od szkoły przy parafii Mariackiej. Retorykę ukończył w kolegium jezuickim lub pijarskim. Do zakonu reformatów (prowincja małopolska Matki Boskiej Anielskiej) wstąpił 25 listopada 1732 r. w Wieliczce. Pod koniec studiów filozoficzno-teologicznych przyjął we Lwowie święcenia kapłańskie (20 września 1738 roku). Następnie sprawował urząd lektora filozofii i teologii. W 1746 roku przeszedł do nowo erygowanej kustodii ruskiej reformatów pod wezwaniem Matki Boskiej Bolesnej. Kustodia w roku 1763 stała się prowincją zakonną. W latach 1749–1752 pełnił urząd definitora, w 1755–1758 był kustoszem samodzielnym, w 1772–1775 prowincjałem. Dbał o zbiory biblioteczne i archiwa oraz o poziom wykształcenia podległych sobie zakonników. Jako gwardian i lektor teologii pracował m.in. w Sądowej Wiszni, Lwowie i Krzemieńcu. W roku 1750 odbył pieszą podróż na kapitułę generalną do Rzymu. Do tego miasta podróżował jeszcze w 1756 i 1774 roku, w młodości przebywał w konwencie w Brnie. W roku 1752 sprawował funkcję wizytatora generalnego prowincji wielkopolskiej, a w roku 1771 prowincji małopolskiej. Zmarł w klasztorze w Krzemieńcu 7 maja 1776 roku. Był pisarzem historycznym i religijnym, tłumaczem, autorem podręczników dla studentów zakonnych.

I podaję kilka uwag dotyczących tego i jemu podobnych życiorysów, a także uzupełnień, opierając się na pośmiertnej biografii Kleczewskiego (w archiwach kijowskich) i innych dokumentach PROWINCJI RUSKIEJ (tamże przechowywanych). Budzące wątpliwości fragmenty powyższego życiorysu wyróżnione zostały kursywą.

Biografia rozpoczyna się od stwierdzenia, że urodził się w województwie kijowskim /in Palatinatu Kijovensi ortum suum traxit/, a jego rodzice przynależeli do stanu szlacheckiego i byli bogaci /Parentes suos Nobiles divitesque/. Całą też nadzieję swoją pokładali w synu Stanisławie (nadmienić trzeba, że w żadnym dokumencie zakonnym nie pojawia się imię DOMINIK; stwierdzone jest natomiast wprost, że imię Stanisław nosił „w świecie” i w zakonie”/Stanislaus in saeculo et nunc/). Imiona rodziców zapisane są w aktach wstąpienia Stanisława do nowicjatu. W księgach metrykalnych Kościoła Mariackiego w Krakowie odnotowany jest w dniu 24 lutego 1710 ślub Stanisława Kleczowskiego i Teresy Zacherlanki. Czy to rodzice młodego Stanisława? Imiona się zgadzają, data ślubu współgra z datą narodzin syna, nazwisko podobne… W księdze nowicjatu wielickiego odnotowane jest, że rodzice są z Krakowa. Czyżby rzeczywiście ślub był w Krakowie i wkrótce po tym zamieszkali na Ukrainie? Nazwisko panieńskie matki i data ślubu mogłyby sugerować, że była ona siostrą lub dalszą krewną o. Jana Zacherli (w zakonie od 1706, definitor, wikariusz Prowincji, zmarł 17 lipca 1717 r.)… Czy też są to może rodzice jakiegoś Stanisława Dominika – innej osoby?...

Gdy miał 18 lat zaproszony został przez Teodora Józefa Lubomirskiego, wojewodę krakowskiego, by spędził rok na jego dworze… gdzie też za natchnieniem Bożym przekonał się o marności świata, który wkrótce porzucił i do ZAKONU REFORMATÓW W PROWINCJI MAŁOPOLSKIEJ wstąpił (dokładnie: dwa razy wstępował). Pierwszy raz rozpoczął nowicjat w Sandomierzu 25 sierpnia 1731 roku (opuścił 17 czerwca 1732); drugi raz w Wieliczce 25 listopada 1732, i tam po roku złożył profesję uroczystą w rękach ówczesnego prowincjała, o. Adriana Czechowicza.

Filozofię studiował w Jarosławiu (3 lata), teologię we Lwowie (4 lata). Tam też na początku II kursu otrzymał święcenia kapłańskie z rąk miejscowego sufragana, bpa Samuela Głowińskiego i natychmiast udał się na Ukrainę, do swojego ojca, by odprawić Mszę św. prymicyjną. Tam jego macocha, widząc skromność i pobożność młodego kapłana, pod natchnieniem Ducha Świętego, porzuciła błędy protestanckiej wiary, w których do tego czasu z wielkim uporem trwała…

Jeszcze, w latach 1741-42 w Kazimierzu Dolnych przyswajał sobie wiedzę z zakresu prawa kanonicznego i teologii polemicznej (kontrowersji), po czym od razu został lektorem filozofii kolejno w Przemyślu, Rzeszowie i Rawie Ruskiej, a jakiś czas później teologii we Lwowie. W roku 1747 mianowano go komisarzem do spraw fundacji we Włodzimierzu na Wołyniu. Przez rok (1751-52) był magistrem nowicjatu w Sądowej Wiszni i tamże gwardianem w latach 1753-55. Znaczną część życia spędził w klasztorze krzemienieckim w sumie 13 lat, z czego 8 na urzędzie gwardiańskim (1752-53, 1761-64, 1767-70 i 1771-72)… Brał udział w trzech kapitułach generalnych, przy czym w roku 1756 kapituła odbywała się w hiszpańskiej Murcji, a Kleczewski, idąc tam, wybrał się przy okazji również do Rzymu „w sprawach kustodii, szczególnie fundacji w Kryłowie, negowanej przez Obserwantów”…

Dzieła, które po sobie pozostawił, świadczące o jego wielkiej erudycji, pracowitości i szerokim wachlarzu zainteresowań (filozofia, historia Sarmatów i Polaków, język polski, hagiografia, ascetyka), omówione zostaną w osobnym opracowaniu…